۱۶ آذر روز آرمانخواهی دانشجویان

۱۶    آذر؛ ۶۰ سالگی آرمان‌خواهی دانشگاه

 

شصت سال پیش روز ۱۶ آذر روز دانشجو نامیده شد. روزی که سه دانشجو در تظاهرات اعتراضی کشته شدند. تظاهرات اعتراضی دانشجویان از روز ۱۴ آذر سال ۱۳۳۲ در اعتراض به ورود کاردار سفارت انگلیس به تهران آغاز شد. سفر او به تهران ۴ ماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد روی داد. یک روز بعد یعنی ۱۵ آذرماه، تظاهرات اعتراضی به خارج از دانشگاه تهران کشیده شد. روز شانزدهم آذر درگیری‌هایی بین سربازان و دانشجویان روی داد که به کشته شدن مصطفی بزرگ‌نیا، عضو کمیته مرکزی سازمان جوانان حزب توده ایران، مهدی شریعت‌رضوی از کادرهای سازمان جوانان حزب توده ایران و احمد قندچی از طرفداران جبهه ملی انجامید. از آن پس شانزدهم آذر در ایران روز دانشجو نام گرفت. اما جنبش دانشجویی ایران شصت سال بعد از روز ۱۶ آذر سال ۳۲ آرمان‌هایش را حفظ کرده است، آرمان‌هایی مثل دموکراسی‌خواهی، بحث حقوق بشر، استقلال‌طلبی و این ها را همچنان دنبال می کنند.

اگر ۱۶ آذر ۱۳۳۲ اتفاق نیفتاده بود، در تاریخ دیگری تقابل خونین بین دانشجویان و دستگاه نظامی و امنیتی پیش می‌آمد و چه بهتر بود که این عدالت خواهی و استقلال طلبی در این ایام خفقان و دیکتاتوری رژیم ظالمانه ی اسلامی با رهبریت آخوندها اتفاق می افتاد. البته حمله به دانشگاه و دانشجویان با ۱۶ آذر پایان نیافت و در دوران های دیگری اتفاق افتاد که البته همه داستان دردناک کوی دانشگاه را در دهه 70 شنیده اند، اما ۱۶ آذر نقطه اوج و نمادین «تضاد آشتی ناپذیر بین دانشگاه مستقل و متعهد به روشنگری و نقادی» و «ساخت قدرت مطلقه وخودکامه» شد.

18تیر 78، شانزده آذر دوم

در سالهای اخیر به‌ دلیل افزایش دیکتاتوری آخوندی، انگیزه مبارزاتی دانشجویان افزایش یافت، به‌طوریکه به انفجار خشم در دانشگاهها منجر شد. بنابراین به‌ مناسبت شانزده آذر که نقطه ی نمادینی از همه قیامهای دانشجوییست، از قیام هیجده تیر سال 78 هم یادی کنیم.

در 18 تیر سال 1378، دانشجویان در تهران به تظاهرات ضد حکومتی علیه خفقان حاکم پرداختند، تظاهراتی که به یک قیام بزرگ مردمی تبدیل شد. آن روز، یعنی هیجده تیر که خود، یک شانزده آذر دیگر بود، یگانهای سرکوبگر، 1300د‌انشجو را مورد ضرب ‌و شتم قرار دادند. تعداد کشته‌ها در آن تهاجمات، حداقل ده نفر بود. رژیم جنایت‌ پیشه آخوندی با حمله وحشیانه به تظاهرات دانشجویان، چند دانشجو را به فجیع‌ترین شکل به‌شهادت رساند و شمار زیادی را مجروح کرد و بسیاری را هم به اسارت برد.

اما تظاهرات دانشجویی با سرکوب خونین متوقف نماند. ‌در سرکوبی بعدی و هجوم وحشیانه مزدوران به دانشجویان، دست‌کم 6 تن از دانشجویان جان خود را از دست دادند. در آن درگیری بیش از 1000تن از دانشجویان، مجروح و راهی بیمارستان شدند، تعداد دستگیر شدگان نیز بالغ بر‌1000نفر گردید. طی روزهای بعد تظاهرات دانشجویان همچنان ادامه یافت.

به این ترتیب آخوندها خاطره «جمعه خونین» کوی دانشگاه تهران را، در اذهان همه دانشجویان و مردم آگاه کشورمان باقی گذاشتند. خاطره روزی که خود، یک شانزده آذر دیگر بود و نسلهای آگاه ما آن را از یاد نخواهند برد.

اما قیام 18تیر، که ابتدا قیامی دانشجویی بود و به سرعت به قیامی مردمی تبدیل شد، از آن سال تا کنون، همه ساله با تظاهرات و قیامهای دانشجویی، بزرگ داشته شد، و در حقیقت باید گفت از آن به ‌بعد، تیر نیز چون آذر به کابوس دژخیمان حاکم 
تبدیل شده است.

به این ترتیب شانزدهم آذر در طول پنج دهه گذشته همچون یک سمبل و یک نماد، بر تارک دانشگاه درخشیده و همچون یک سنت و یا یک شعار، گرامی داشته شده است. هر ساله و درهمان روز، روح طغیانی شانزده آذر، بر پیکره نسلهای نو دمیده و به گرمایی زودآشنا بدل شده و می‌شود!

شانزدهم آذر تجلی شعله‌هایی است ماندگار، درس آموز و رهگشا!

16 آذر 88، شانزده آذر سوم

 

تظاهرات هواداران جنبش سبز در ۱۶ آذر ۱۳۸۸، تظاهراتی اعتراضی بود که در ۱۶ آذر ۱۳۸۸ در روز دانشجو در ایران با حضور ده‌ها هزار نفر از مردم و دانشجویان برگزار شد.

گزارش‌ها از تهران حاکی از برگزاری تظاهراتی از سوی صدها دانشجو «در هر یک از دانشگاه‌های تهران» بود. نیروهای امنیتی و نظامی با هزاران معترضی که در بیرون از دانشگاه تهران شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر می‌دادند درگیر شدند، آن‌ها در تظاهرات روز دانشجو با باتوم مردم را می‌زدند و گاز اشک ‌آور شلیک می‌کردند. این تجمع بزرگ‌ترین تظاهرات در ماه‌های اخیر بود، که توانست ده‌ها هزار نفر را برای راهپیمایی در بیش از دوازده دانشگاه در سرتاسر کشور و نیز در چندین میدان تهران، با نقش‌آفرینی دانشجویان -به عنوان حامی اصلی جنبش اصلاح‌طلبی- به بیرون بیاورد.

در تهران، درابتدا هزاران تن از نیروهای پلیس ضد شورش وسپاه پاسداران دانشگاه تهران را محاصره کردند، سپس نیروهای امنیتی و بسیج به هزاران تظاهرات کننده با باتوم و گاز اشک آور حمله کردند. در جریان این تظاهرات بیش از ۲۰۰ نفر بازداشت شدند. این تظاهرات در بیش از دو هزار رسانه جهانی بازتاب یافت.

دانشگاه تهران

نیروهای امنیتی برای جلوگیری از برگزاری تظاهرت روز دانشجو، دانشگاه تهران را به محاصره در آوردند. از ساعات اولیه روز ۱۶ آذر، نیروهای انتظامی در مسیرهای منتهی به دانشگاه تهران و درهای ورودی دانشگاه مستقر شده بودند تا از حرکت مردم برای تجمع در برابر دانشگاه و یا خروج دانشجویان از محوطه دانشگاه جلوگیری کنند. به گفته خبرگزاری آسوشیتدپرس، نیروهای پلیس با کنترل کارت دانشجویی تمام افرادی که قصد ورود به دانشگاه تهران را دارند سعی می‌کنند مانع از ورود افراد غیردانشجو و پیوستن آنها به دانشجویان در داخل دانشگاه تهران شوند. گزارش خبرگزاری‌های خارجی در روز دوشنبه، ۱۶ آذرماه، روز دانشجو، حاکی از محاصره دانشگاه تهران توسط «هزاران نیروی ضدشورش و سپاه پاسداران» مسلح به باتون و گاز اشک‌آور است.

گزارش‌ها از تهران حاکی از آن بود که نیروهای امنیتی با استقرار در مسیرهای منتهی به دانشگاه تهران از ساعات اولیه صبح، قصد داشتند تا مانع از خروج دانشجویان از محوطه این دانشگاه شوند. محاصره دانشگاه تهران توسط نیروهای حکومتی به منظور جلوگیری «مصادره راه‌پیمایی روز دانشجو در ایران توسط حامیان جنبش سبز» و در راس آنها میرحسین موسوی و مهدی کروبی صورت گرفته بود.

در حالی که گزارش‌های خبرگزاری‌های بین‌المللی از حضور پرشمار نیروهای امنیتی در اطراف دانشگاه‌های تهران حکایت داشت، شاهدان عینی از بروز درگیری در برخی نقاط این شهر و شلیک گاز اشک آور توسط پلیس می‌گفتند.

ماموران پلیس با استقرار چندین اتوبوس و نصب داربستی بزرگ مقابل درب اصلی دانشگاه تهران، تلاش دارند تا مانع دیده شده اعتراض دانشجویان از سوی مردم شوند. ورود و خروج دانشجویان به این دانشگاه و سایر دانشگاه‌ها نیز به شدت کنترل می‌شود. براساس گزارش شاهدان عینی، حضور نیروهای امنیتی و انتظامی از چند روز پیش از تظاهرات در مرکز شهر تهران به خصوص در مسیرهای منتهی به دانشگاه تهران افزایش یافته بود، اما از بامداد روز تظاهرات در اطراف دانشگاه تهران متمرکز شدند.

شاهدان عینی همچنین از پوشانده شدن تلفن‌های عمومی اطراف دانشگاه تهران با نایلون‌های مشکی به منظور جلوگیری از استفاده آنها از سوی معترضان خبر می‌دادند. همچنین به نقل از سایت جرس، بیش از سی اتوبوس با پلاک‌های شهرستان در خیابان‌های اطراف دانشگاه تهران حضور داشتند که احتمالاً نیروهای لباس شخصی و بسیجی را از دیگر شهرستان‌ها به نقاط مرکزی شهر منتقل کرده‌بودند.

در همین حال یک شاهد عینی در داخل دانشگاه تهران در گفتگو با رادیوفردا از تجمع دانشجویان این دانشگاه و سر دادن شعار در حمایت از میرحسین موسوی، رقیب اصلی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات، و علیه دولت آقای احمدی‌نژاد خبر داد. این شاهد عینی همچنین از تجمع اعتراضی مردم در تقاطع خیابان‌های ۱۶ آذر و انقلاب و خیابان امیرآباد خبر داد.

همزمان، چند خبرگزاری خارجی و همچنین پیام‌های منتشر شده در سایت‌های اینترنتی از برخورد ماموران امنیتی با تظاهرکنندگان در اطراف دانشگاه تهران خبر داده‌اند.

همزمان، خبرگزاری فارس، که از دولت حمایت می‌کند، در گزارشی از «تجمع بزرگ دانشجویان دانشگاه تهران در محوطه دانشگاه» خبر داده و نوشته‌است که بیش از دو هزار تن از دانشجویان دانشگاه تهران با شعارهایی در حمایت از آیت‌الله خامنه‌ای و علیه مخالفان، در محوطه دانشگاه دست به راهپیمایی زده‌اند و در مقابل، «حدود پنجاه نفر از طرفداران موسوی... برای ایجاد اغتشاش در دانشگاه به تکاپو افتاده‌اند.»

میدان انقلاب

از صبح روز تظاهرات، تعداد زیادی از ماموران نیروی انتظامی و گارد ویژه در اطراف میدان انقلاب مستقر شده‌بودند. به گزارش خبرآنلاین، تعداد این نیروها هرچه به محدوده دانشگاه تهران نزدیکتر می‌شدیم، بیشتر می‌شد. به گونه‌ای که در مقابل هر یک از درب‌های این داشگاه بیش از ۱۰ نفر از نیروهای امنیتی تجمع کرده‌اند. گفتنی است با بنرهایی که منقش به تبریک عید سعید غذیر هستند، پیاده روهای مقابل دانشگاه تهران پوشانده شده‌اند. آنچنانکه تنها بخش‌هایی از میله‌های سبز رنگ این دانشگاه دیده می‌شود. تمامی مغازه‌های اطراف میدان انقلاب از محدوده خیابان جمالزاده تا ابوریحان نیز تعطیل بودند.

میدان ولیعصر

گزارش‌هایی از تجمع در میدان ولیعصر و درگیری نیروهای دولتی با مردم در این محل مخابره شد. خبرگزاری رویترز از درگیری در میدان ولی‌عصر تهران بین نیروهای ضدشورش و مردم خبر داد و گفت این نیروها برای متفرق کردن مردم به گاز اشک‌آور متوسل شده‌بودند.

شعارها

نمونه‌شعارهای معترضان در این روز

   مرگ بر خامنه‌ای

    خامنه‌ای قاتله، ولایتش باطله

    پول نفت چی شده، خرج بسیجی شده

    مرگ بر دیکتاتور

    نترسید، نترسید، ما همه با هم هستیم

    مرگ بر این دولت مردم‌فریب

    زندانی سیاسی آزاد باید گردد

    ایران شده بازداشتگاه، اوین شده دانشگاه

    بسیجی حیا کن، دانشگاه رو رها کن

   ستمگر دروغ گو، کارت دانشجوییت کو 

(خطاب به بسیجیانی که وارد دانشگاه تهران شده‌ بودند)